ارتودنسی در سال های اخیر با ظهور چندین پدیده دچار دگرگونی های زیاد شده است. یکی از این ها ارایه براکت های سلف لیگیت (سلف لایگیتینگ) می باشد. دومی ارایه تکنیک الاینر تراپی یا همان اینویزالاین است! چه در مورد اینویزالاین و چه در مورد براکت های سلف لیگیت ادعا هایی که درمورد توانایی تکنیک ها می شده است دامنه وسیعی را شامل می شده است. در مورد توان واقعی الاینر تراپی(اینویزالاین) قبلا در همین سایت [ منظور سایت دندانه بود! اما کنون هم می توانید به مقاله در مورد اینویزالاین مراجعه کنید!] صحبت شده است بنابرین ادامه نوشته صرفا درمورد براکت های سلف لیگیت خواهد بود.
این مقاله قبلا در وب سایت دندانه منتشر شده بود که متاسفانه هم مقاله حذف شد و هم مولف مقاله اخراج شد! علت واقعی را باید از گردانندگان سایت پرسید. به هرحال مقاله برای علاقمندان بازنشر می شود:
ادعا ها در مورد براکت های سلف لیگیت از کجا منشاء میگیرند؟
منشاء ادعاها و طرز تلقی های مختلف موجود را می توان در چند گروه اصلی طبقه بندی کرد:
- از طرفی شرکت های سازنده دستگاه ها و براکت هاکه دوست دارند بیشتر فروش کنند و بنابراین بسیار در مورد توانایی های این محصولات به آگراندیسمان پرداخته اند
تبلیغات کمپانی سازنده براکت های سلف لیگیت سیستم دیمون
- ازطرفی کلنیسین هایی که به قول مولانا هرکدام از ظن خود یار این محصولات شده اند: کسانی که موفق بوده اند به تعریف و کسانی که دچار شکست شده اند به انتقاد پرداخته اند
- اما دراین بین به خصوص در موردبراکت های سلف لیگیت سیستم دیمون ( که زمینه کاری نویسنده این مقاله به مدت نزدیک به یک دهه بوده است) ادعا های مبدعین این تکنیک ها قابل توجه است به ویژه که گاه بسیار با ادعاهای رایج در بین همکاران متفاوت بوده است!
در واقع اثبات و رد این ادعا ها هیچ گاه از نظر علمی ، عملی نمی شود جز با مطالعه و تحقیق و به خصوص کارآزمایی های بالینی کنترل شده! محققین همواره در حال ارزیابی این ادعاها هستند اما در این میان باید به ادعا های قشر دیگری هم توجه شما را جلب کنم که از طریقی متفاوت از سه دسته فوق بر دنیای براکت های سلف لیگیت تاثیر می گذارند:
- همکارانی که یا با بزرگنمایی نادرست این سیستم ها قصد فروش کالای خود را داشته اند (کالایی ازجمله خدمات ارتودنسی، خدمات فروش، خدمات فروش آموزش و … ) که دراین بین گاه عمدا و گاه سهوا دچار اشتباهاتی در انتقال اطلاعات به جمعیت هدف (مردم یا سایر همکاران) شده اند. در نتیجه ادعاهایی در مورد این سیستم ها مطرح شده و منجر به تلقی هایی از این سیستم ها شده که حتی تولید کنندگان هم جرات این نوع ادعا ها را هم نداشته اند چه رسد به مبدعین سیستم!
در واقع اتفاقی که به شکل فرهگ سازی در مورد براکت های سلف لیگیت افتاد مشابه اتفاقاتی است که در مورد “ارتودنسی به روش MBT” در کشور ما و بسیاری دیگر از کشور ها افتاده بود:
گروهی به هدف جذب علاقمندان، به گونه ای در مورد این براکت ها صحبت کرده بودند که گویی نوع خاص و متفاوتی از ارتودنسی است. در نتیجه این تلقی در ذهن جمعیت هدف (بیماران و همکاران علاقمند) ایجاد شده بود که گویی این سیستم خاص قرار است کار خاصی در حد معجزه انجام دهد!
یکی از آفت های این نوع نگرشی تاجرمآبانه به علم، تجویز نادرست و منجر به شکست این تکنولوژی ها است که مضرات آن هم بیماران را درگیر می کند و هم همکاران ارایه دهنده خدمات را و گاه این شکست ها باعث بدبینی بی مورد به این سیستم ها می شود. به عنوان مثال یکی از رایج ترین تلقی ها در مورد براکت های سلف لیگیت مانند براکت های سیستم دیمون این است که:
“براکت سلف لیگیت مارا ازکشیدن دندان بی نیاز می کند”.
نگاه سطحی به این ادعا منشاء بسیاری از شکست (فیلر) های امروز دنیای ارتودنسی با براکت های سلف لیگیت به خصوص در کشور ما است!
در واقع مبدعین براکت های سلف لیگیت مثلا سیستم دیمون هرگز ادعا نکرده اند که “هر” بیماری را می توان باسیستم دیمون از کشیدن دندان نجات داد! این مطلب را باکمی مطالعه در مقالات مختلفی که این افراد ارایه داده اند می توان به خوبی مشاهده کرد! اما این واقعیت که:
“براکت های سلف لیگیت مانند سیستم دیمون یا اسپید و … بسیاری از بیماران را که قبلا ناگزیر از کشیده شدن دندان برای درمان بوده اند، اکنون از کشیده شدن دندان نجات می دهند”،
دست آویزی برای ارایه حتی گاه تکنیک های التقاطی و مشابه سازی شده در این زمینه شده است. مثلا امروز به طرز رایجی ایده ارایه شده توسط مبدعین و ترویج کنندگان براکت های سلف لیگیت پسیو، توسط استفاده کنندگان براکت های سلف لیگیت اکتیو مورد استفاده قرار می گیرند. جالبتر وقتی که براکت های کپی شده و کم توان تر، به نام براکت ها و سیستم های اصلی استفاده می شوند!
اخیرا در گشت و گذار اینترنتی مشاهده کردم که یک براکت dual activation self ligating که توسط شرکتی هرچند نسبتا معتبر ولی متفاوت از شرکت اصلی ساخته شده است، صرفا به خاطر اینکه خواص مشابه سیستم دیمون دارد با عنوان ساختگی “براکت سلف لایگیتینگ آمریکن تیپ دیمون” برای بیماران استفاده می شود و حتی در اعلان های تبلیغاتی آن از هشتگ سیستم دیمون هم استفاده شده است! امیدواریم که این نحو بیان کاملا سهوی بوده باشد.
اجازه دهید آفت و خطر احتمالی این اشتباه را بررسی کنیم: بگذریم از اینکه احتمالا این بیمار واقعا آگاه نیست که تحت درمان سیستم دیمون “نیست”. حتی اگر این بیمار آگاه شده باشد؛ بیننده ای که این نوع تبلیغات را مشاهده می کند ممکن است نتواند تشخیص دهد که آنچه می بیند با آنچه می شنود و می خواند همخوانی ندارد. بیمار تحت درمان با این سیستم قرار می گیرد، ممکن است به نتیجه مناسبی هم نرسد چون نه با دستگاه و تکنیک اصلی بلکه با براکت های سلف لیگیت و تکنیک “مشابه” اصلی درمان شده است، بسیار ممکن است این شکست تکنیک مشابه به اشتباه به پای سیستم اصلی نوشته شود! مثلا بیمار به اشتباه فکر کند:
” درمان با براکت های سلف لیگیت دیمون کردم و شکست خورد!”
آیا در درمان با براکت های سلف لیگیت عنصر اصلی فقط براکت است؟
باید توجه کرد که مبدعین و رواج دهندگان سیستم ارتودنسی دیمون (مانند سیستم های دیگری مانند اسپید)، این سیستم را مجموعه ای از “طراحی خاص براکت هایی با خواص متفاوت و شخصی شده برای فرد” به علاوه ” وایر های پیشرفته که باید در توالی مناسب استفاده شوند” می دانند و درکنار آن به فلسفه ای از درمان تاکید می کنند که برای رسیدن به آن در انتخاب کیس دقیق و رعایت اصول خاصی در درمان پافشاری می نمایند. بنابراین به صرف انتخاب براکت هایی با خصوصیات (تیپ و تورک) مشابه دیمون و درگیر کردن وایر های پیشرفته در آن نمی توان تصور کرد که درمان با سیستم دیمون ارایه شده است!
مورد مشابه و متاسفانه رایج این است که متاسفانه برخی همکاران -با ساده انگاری و به هدف فرار از کشیدن دندان و مکانیک های پیچیده مرتبط با آن- در مورد مراجعینی که در ایشان برجستگی دندان ها به صورت آشکار یا نهان و بیش از حد قابل قبول وجود دارد، اقدام یا توصیه به ارتودنسی با براکت های سلف لیگیت می نمایند. گویی قرار است سلف لیگیت ها معجزه کنند! در نتیجه نه تنها این معجزه رخ نمی دهد، بلکه طول و عوارض درمان هم افزایش می یابد. بدتر اینکه دراین موارد عوارض اشتباه کلینیسین به پای دستگاه (سیستم سلف لیگیت) و حرفه (ارتودنسی) نوشته می شود!
جمع بندی در مورد واقعیت در باره ارتودنسی با براکت های سلف لیگیت:
در نهایت برای جمع بندی و تثبت فاصله ای که باید از افسانه پردازی ها بگیریم، باید تاکید کنیم بر این نکته که اصول اساسی و پایه ای استفاده از هر ابزاری در درجه اول توجه به دستورات تولید کننده یا مبدع و گسترش دهنده آن است. بسیاری از محصولات را وقتی تهیه می کنیم، این توصیه را بر جعبه و بسته می خوانیم که “قبل از استفاده به دفترچه راهنما رجوع کنید”! تجویز درمان ارتودنسی با براکت های سلف لیگیت (مانند سیستم دیمون یا اسپید یا اسمارت کلیپ و …) هم نیازمند وفاداری حداکثری به دستورات و راهنمایی های مبدعین و تولید کنندگاه اصلی این سیستم ها می باشد. ادعا هایی که باید توسط محققین به بوته آزمایش گذاشته شود و زمانی تکرار و منتشر شوند که از آزمایش سربلند بیرون آیند!
[جملات اخیر و بخش آتی کاملتر از مقاله سانسور شده می باشند] عقل سلیم بر هر کلینیسین یا فروشنده متعهدی حکم می کند که در تبلیغات بیان حقیقت را در حدی که می داند و می تواند مد نظر داشته باشد. به عنوان مثال از شما دعوت می کنم به مقاله “تشخیص میزان صداقت در تبلیغات ” از همین سایت توجه کنید که در آن تراکت تبلیغاتی مرتبط با ارتودنسی با سیستم و براکت های سلف لیگیت دیمون ارایه شده است. اگر توجه کنید خواهید دید که نزدیک به یک دهه قبل هم از تکرار ادعاهای دور از عقل و ثابت نشده ای اجتناب کرده بودیم که هنوز هم برخی از این ادعاها در بین همکاران مطرح می شود!!
پینوشت:
در جهت وفاداری کامل به متن اصلی، نسخه اصلی مقاله که از روی سایت دندانه سانسور شد نیز به صورت فایل word در انتهای همین مقاله آورده شده است و در صورت تمایل می توانید دانلود نمایید:
