تعریف:
عموما انتظار می رود در بزرگسالی بین دندان ها فضایی دیده نشود.
در غیر اینصورت ممکن است ظاهر دندان ها و لبخند زیبایی کمتری داشته باشد:
برخلاف دوران دندان های شیری که وجود فاصله بین دندان های شیری نه تنها نگران کننده نیست بلکه مطلوب و لازم است، در بزرگسالی انتظار داریم دندان ها کاملا چسبیده به هم قرار داشته باشند.
اگر این فضا خیلی زیاد باشد، به خصوص اگر دندان های جلو درگیر باشند، تكلم هم دچار مشكل می شود و فرد نمی تواند برخی صدا ها را به درستی ادا كند و به عبارتی در تکلم سوت می کشد.
علت ایجاد و راه های درمان:
پیشگیری در مورد این مشکل زیاد معنی ندارد زیرا نه خیلی نامطلوب است و نه حتی قابل پیشگیری!
شایعترین فاصله ای که در کودکی سبب نگرانی والدین می شود، دیاستم ای ( Diastema ) می باشد که بین دندان های پیشین میانی دیده می شود.
به این حالت فاز”جوجه اردک زشت” گفته می شود و با اشاره به داستان مورد نظر می خواهد به والدین پیام دهد که نگران نباشند.
گرچه انتظار داریم که با مرور زمان و به خصوص با رویش دندان های نیش این فضا کم کم بسته شود ولی در برخی افراد به دلایل مختلف این کار خود به خود رخ نمی دهد و باید مداخله دندانپزشک صورت گیرد.
مثلا وقتی فاصله بیش از حد باشد که کامل بسته نخواهد شد و یا وقتی الیاف متصل به لب بین دندان ها نفوذ کرده باشند:
برای برداشت این اتصال یک جراحی کوچک بعد از ارتودنسی و بستن فضا لازم است تا فضا بر نگردد.
این فاصله اگر محدود به خط وسط دندان ها باشد، اگرچه در معیار عمومی زیبا تلقی نمی شود، ولی برخی مشاهیر هنری یا مدل ها ترجیح می دهند این فضا باقی بماند (برای اینکه بیشتر جلب توجه کنند).
اما اغلب مردم و حتی مشاهیر ترجیح می دهند این فضا بسته شود!
درمان این مشکل در کودکی ممکن است یا لازم نباشد و یا اگر هم لازم شد با دستگاه متحرک به سادگی انجام شود:
اما اگر این فضا زیاد باشد معمولا بیانگر یک مشکل پیچیده تر است و معمولا مداخله ارتودنسی لازم می شود.
به فیلم زیر توجه کنید:
گاه فضا ها به شکل منتشر و بین چندین دندان دیده می شود که بیشتر به علت کوچک بودن سایز دندان ها نسبت به محیط قوس استخوان آرواره رخ می دهد. البته گاهی بیمار به شکل ژنتیکی ممکن است دندان یا دندان هایی را کم داشته باشد.
در این مواردبرای ارتودنسی اغلب کشیدن دندان دیگر لازم نیست چون فضا زیاد هم هست! ولی در برخی موارد مشکلات پیچیده تری هم وجود دارد که باعث می شود علی رغم وجود فضا باز نیاز به کشیدن دندان باشد. یا ممکن است لازم شود فضا طوری پخش و تنظیم شود که بعدا یک دندان برای بیمار به شکل مصنوعی ساخته و اضافه شود (پروتز هایی مانند روکش و ایمپلنت).
در مواردی که مشکل صرفا کوچک بودن دندان های پیشین است ممکن است درمانی غیر از ارتودنسی توصیه شود و یا علاوه بر ارتودنسی درمان دیگری هم لازم باشد.
در مقاله زیر به طور کامل توصیح داده شده که در چه مواردی بستن فضا بدون ارتودنسی مناسب خواهد بود، توجه کنید:
حال به مرور چند نمونه درمان می پردازیم:
وقتی مشکل محدود به فضای بین دندان های جلو باشد ممکن است بتوان با یک درمان سریع و کوتاه مشکل را حل کرد. در مورد زیر درمان زیر ۴ ماه طول کشید:
اما همانطور که درفیلم هم دیدید، گاه فضا زیاد است و مشکلات دیگری هم موجود است و درمان کامل لازم می شود:
https://www.drgogani.com/index.php/glry/glry1/252-diastema-spacing-1394
مورد بعدی دختر خانمی است که دو دندان پیشین کناری را به شکل ژنتیکی (فقدان یا غیبت دندان) نداشت. درمورد وی ترجیح داده شد فضا کاملا بسته شود و دندان نیش به شکل دندان پیش تغییر شکل داده شود:
https://www.drgogani.com/index.php/glry/glry1/236-spacing-1634
مورد بعدی خانمی است که فاصله بین دندان های بالا و پایین داشت و تمایل به بستن آن ها داشت. درمان وی حدود ۱۰ ماه طول کشید:
باز مورد دیگری که فاصله بین دندان ها داشت با این حال برای اصلاح برجستگی دندان ها نیاز به کشیدن دندان هم بود:
ارتودنسی محدود به سن نیست! این خانم در ۵۰ سالگی برای بستن فضا و اصلاح برجستگی دندان ها مراجعه کرده بود. در مورد ایشان در فک بالا فضا برای جایگذاری دندان حفظ شد و در فک پایین علی رغم وجود فضا بین دندان ها، نیاز به کشیدن دندان هم بود:
جمع بندی:
وجود فضای زیادی از ساده ترین مشكلات نیازمند ارتودنسی است كه به راحتی توسط ارتودنتسیت قابل درمان است و البته باید دقت کرد که مشکل اصلی پدید آورنده این فاصله ها به درستی شناسایی و کنترل شود.
بعد از درمان هم باید فرد مرتب باید زیر نظر باشد تا حتی اگر تمایل برگشت مشكل به میزان قابل توجهی هم موجود باشد، كنترل و مهار شود و بیمار با استفاده درست از ریتینر (نگهدارنده retainer) نتیجه ای كه به دست آورده حفظ و نگهبانی كند، استفاده از نگهدارنده ثابت در مورد این افراد تقریبا ضروری است!
اگر زبان بزرگ از عوامل ایجاد کننده فاصله بین دندان ها باشد، تمهیدات خاصی برای کنترل زبان هم ممکن است لازم باشد.
